آموزش class diagram از صفر تا صد با 6 درس رایگان

یکی از مباحث مهم و اساسی در مهندسی نرم افزار، کلاس دیاگرام یا Class Diagram است. این نوع از نمودارها در زبان مدل سازی یکپارچه نوعی از نمودار ایستا است که میتواند ساختار یک سیستم را با نمایش کلاس های سیستم، خصوصیات و روابط بین آن را نشان دهد. هر نمودار کلاس شامل سه قسمت، نام کلاس، خصوصیات کلاس و متدهای به کار رفته است. در این مقاله سعی داریم به طور جامع نمودار کلاس را معرفی کنیم.

نمودار کلاس (Class Diagram) چیست؟

نمودار کلاس (Class Diagram) در UML یک نمودار ایستا است و در واقع این نمودار دید ایستایی یک برنامه را نشان میدهد. Class Diagram برای تجسم، توصیف و یا مستند سازی و در نهایت ساخت کد اجرایی یک سیستم و یا نرم افزار کاربرد دارد. همچنین Class Diagram محدودیت های تحمیل شده بر یک سیستم را شرح میدهد. نمودارهای کلاس به طور گسترده ای در مدل سازی سیستم های شی گرا مورد استفاده قرار می گیرند زیرا آن ها تنها نمودارهای UML هستند که می توانند مستقیماً با زبان های شی گرا نگاشت شوند. نمودار کلاس (Class Diagram) در UML مجموعه ای از کلاس ها ، رابط ها ، انجمن ها ، همکاری ها و محدودیت ها را نشان می دهد و به طور کلی یک نمودار ساختاری است.

رابطه‌

سه نوع رابطه اساسی مهم وجود دارند:

• اتحاد (Association) :نماینده روابطی بین وهله‌های انواع است (یک شخص که برای یک شرکت کار می‌کند، یک شرکت چند اداره دارد).
• وراثت (Inheritance) :بدیهی‌ترین افزودنی به نمودارهای ER برای استفاده در شیئ‌گرایی است. تناظر بی‌واسطه‌ای با وراثت در طراحی شیئ‌گرایی دارد.
• تجمیع (Aggregation) :شکلی از ترکیب‌بندی شیئ در طراحی شیئ‌گرا محسوب می‌شود.

کاربرد Class Diagram

• نمودار کلاس برای مدل سازی نمای استاتیک (static view) یک سیستم استفاده می شود.
• نمای ایستا واژگان سیستم را توصیف می کند.
• نمودار کلاس به عنوان پایه و اساس نمودارهای اجزا (component) و استقرار (deployment) در نظر گرفته می شود.
• نمودار کلاس به وضوح نگاشت با زبان های شی گرا مانند ++Java ، C و … را نشان می دهد،نمودار کلاس به طور کلی برای ساخت برنامه های کاربردی استفاده می شود.

اجزای یک کلاس

در UML، یک کلاس در قالب یک مستطیل نمایش داده می شود که به سه قسمت تقسیم شده است، بالاترین قسمت مربوط به نام کلاس است. در قسمت میانی لیست صفات (attributes) کلاس آورده می شوند و در بخش پایینی نیز عملیات مربوط به آن لیست می شوند. در ادامه این سه قسمت را به طور مختصر شرح خواهیم داد:

1- نام کلاس

در هنگام کشیدن نمودار باید توجه داشته باشید که بخش اول (نام کلاس) اجباری است و دو بخش دیگر می توانند بصورت اختیاری پر شوند. این دو بخش عموما در مواقی که کامپوننت های سطح بالا را نشان می دهیم پر نمی گردند. چرا که تنها در این سطح ارتباطات بین انواع باید شخص گردد نه جزئیات آنها.

2- لیست صفات یک کلاس

در بخش میانی یک کلاس که مربوط به نمایش صفات کلاس می باشد، هر صفت در یک خط مجزا آورده می شود. این بخش اختیاری است اما در صورتی که قصد نوشتن آن را دارید،دقت لازم داشته باشید.هر خط باید در قالب زیر نوشته شود:

flightNumber : Integer

departureTime : date

flightDuration : minute

در نمودارهای تجاری این صفات به گونه ای نوشته میشود که خوانندگی به راحتی بتوانند آن را درک کنند. اما در تعریف نوع صفات در نمودار کلاسی که قرار است از آن برای تولید کد استفاده شود، باید حتما از انواع داده معتبر در زبان های برنامه نویسی و یا انواعی از مدل هایی که بعدا قرار است در سیستم پیاده سازی شوند، استفاده گردد.

3- لیست عملیات کلاس

عملیات های مربوط به کلاس ها در قسمت سوم نمودارها است و البته این بخش اختیاری است. برای مستند سازی عملیات از شیوه نشانه گذاری زیر استفاده می کنیم :

name(parameter list) : type of value returned

در هنگام مستند سازی عملیات مربوط به تابع می توان از علائمی استفاده نمود مبنی بر اینکه پارامتر ورودی یا خروجی است. این علائم اختیاری “in” و “out” می باشند. بطور معمول از این علائم در UML استفاده نمی شود مگر آنکه زبان برنامه نویسی ما زبانی قدیمی مانند Fortran باشد که در این صورت این اطلاعات می تواند بسیار مفید باشد. از آنجایی که در زبان های C++ و Java پارامتر های یک تابع از نوع ورودی هستند، بسیاری از افراد در UML از آوردن علائم in و out صرف نظر می کنند. البته در صورت تمایل می توانید از آنها استفاده کنید.

دانلود دروس آموزش کلاس دیاگرام

• برای دانلود دروس کافی ست دکمه Alt را نگه دارید و روی هر درس کلیک کنید. یا اینکه فقط روی آن کلیک کنید و بعد از باز شدن درس علامت سه نقطه پایین سمت راست را بزنید و گزینه Save as را انتخاب نمایید.
• هر درسی کار نکرد حتما در بخش نظرات اعلام کنید تا مشکل سریعا رفع شود

در کنار این مطلب حتما بخوانید: روش ساخت پاورپوینت چارت سازمانی (و نکات کاربردی)

دانلود دروس:

• نحوه رسم نمودار کلاس class diagram در رشنال رز- منبع
  
• آموزش نمودار کلاس در UML- منبع
  
• مفهوم انواع نمودار های uml- منبع
  
• نحوه رسم ارتباطات در نمودارکلاس دیاگرام-منبع

در ادامه صفر تا صد ویزیو که برنامه مشابه و جایگزین بهتر کلاس دیاگرام است: دانلود آموزش صفر تا صد ویزیو