متغیرها، ثابت ها و لیترال ها در برنامه نویسی C

در این آموزش با متغیرها و قوانین نامگذاری آنها، لیترال های مختلف و شیوه ساخت ثابت ها در برنامه نویسی C آشنا خواهید شد.

متغیرها

در برنامه نویسی یک متغیر یک نگهدارنده (محل ذخیره) برای نگهداری داده ها می باشد.

برای نشان دادن محل ذخیره سازی باید به هر متغیر یک نام (شناسه) منحصر به فرد اختصاص داده شود. نام متغیر نمایشی نمادین از یک مکان در حافظه است.

int playerScore = 95;

در اینجا نام playerScore بک متغیر از نوع int است و به مقدار عدد صحیح ۹۵ اختصاص داده شده است.

مقدار یک متغیر در طول برنامه قابل تغییر است، به همین دلیل به آن متغیر می گویند.

char ch = ‘a’;

// کد

ch = ‘l’;

قوانینی نامگذاری متغیرها در C

۱- نام متغیر فقط می تواند شامل حروف بزرگ و کوچک، عدد و آندرلاین ( ) باشد.

۲- حرف اول متغیر باید یک حرف یا آندرلاین باشد و نمی تواند با عدد شروع شود.

۳- هیچ قانونی برای تعداد کاراکترها یا طول نام متغیر (شناسه) وجود ندارد. با این حال اگر نام متغیر بیشتر از ۳۱ کاراکتر داشته باشد ممکن است در برخی کامپایلرها با مشکل مواجه شوید.

نکته: همیشه سعی کنید نام های معنی دار برای متغیرها انتخاب کنید. به عنوان مثال: firstName نام بهتری نسبت به fn است.

زبان C یک زبان حساس به نوع است. یعنی نوع متغیر باید حتما تعریف شود و همچنین نمی توانید نوع را پس از تعریف تغییر دهید. مثال:

int number = 5; // متغیر عدد صحیح

number = 5.5; // خطا

double number; // خطا

در این مثال متغیر number دارای نوع int است. این نوع تنها مقادیر عدد صحیح را می پذیرد و نمی توانید مقدار شناور (اعشاری) ۵٫۵ را در متغیر آن ذخیره کنید. به همین ترتیب نمی توانید نوع داده متغیر را به double تغییر دهید. علاوه بر این برای ذخیره مقادیر اعشاری در زبان C باید نوع را double یا float تعریف کنید.

لیترال ها در C

لیترال ها داده هایی هستند که برای نمایش مقادیر ثابت استفاده می شوند. می توانید آنها را به طور مستقیم در کد استفاده کنید. به عنوان مثال: ۱، ۲٫۵، ‘c’ و …

۱- لیترال های عدد صحیح

لیترال عدد صحیح یک عدد صحیح بدون قسمت کسری یا نمایی است. در برنامه نویسی C سه نوع لیترال عدد صحیح وجود دارد:

• دهدهی (پایه ۱۰)
• اکتال (پایه ۸)
• هگزادسیمال (پایه ۱۶)

مثال:

• دهدهی:۰, -۹, ۲۲
• اکتال:۰۲۱, ۰۷۷, ۰۳۳
• هگزادسیمال:۰x7f, 0x2a, 0x521

در برنامه نویسی C اعداد اکتال با ۰ و هگزادسیمال با ۰x شروع می شوند.

۲- لیترال های اعشاری

لیترال اعشار یک مقدار ثابت عددی است که فرم اعشاری یا نمایی دارد.

-۲٫۰

۰٫۰۰۰۰۲۳۴

-۰٫۲۲E-5

نکته: E-5 = 10^-5

۳- لیترال کاراکتری

یک لیترال کاراکتری با قرار گرفتن یک کاراکتر در داخل علامت کوتیشن (نقل قول تکی ‘ ‘) ساخته می شود. مانند: ‘m’، ‘F’، ‘۲’، ‘}’ و …

۴- کاراکترهای Escape

کاراکترهایی وجود دارند که یا نمی توان تایپ کرد و یا معنای خاصی در برنامه نویسی C دارند. به عنوان مثال: خط جدید (enter)، تب، علامت سوال و …. برای ساخت این نوع کاراکترها از کاراکترهای Escape استفاده می شود. کاراکترهای Escape از نوع کاراکترهای کنترلی هستند که به صورت ترکیبی نوشته می شوند، با یک بک اسلش (\) شروع و به دنبال آن یک حرف یا عدد قرار می گیرد تا کاراکتر خاصی را نشان دهد.

به عنوان مثال n\ برای رفتن به خط بعدی استفاده می شود. شروع با بک اسلش (\) نشان دهنده گذر از کاربرد رایج کاراکترهای بعد از آن توسط کامپایلر می شود.

۵- لیترال های رشته ای

یک رشته دنباله ای از کاراکترهای محصور در دابل کوتیشن ها است. مثال،

“good” // ثابت رشته ای

“” // ثابت رشته ای تهی

” ” // ثابت رشته ای شامل ۶ کاراکتر فاصله

“x” // ثابت رشته ای با یک کاراکتر

“Earth is round\n” // رشته راچاپ کرده سپس به خط بعدی می رود

ثابت ها

اگر می خواهید متغیری تعریف کنید که مقدار آن در طی برنامه قابل تغییر نباشد می توانید از کلمه کلیدی const استفاده کنید. این کلمه کلیدی یک مقدار ثابت (Constant) می سازد.

const double PI = 3.14;

در اینجا PI یک شناسه برای ثابت است که مقدار آن قابل تغییر نیست.

const double PI = 3.14;

PI = 2.9; //Error

علاوه بر این با استفاده از دستور پیش پردازنده #define نیز می توانید یک ثابت تعریف کنید.

#define PI 3.14