نرم افزار لاتکس چیست؟ (معایب و مزایا)

در این مقاله مروری کوتاه در مورد مزایای استفاده از نرم افزار لاتکس (Latex) نسبت به سایر ابزار های ایجاد سند خواهیم داشت.

کیفیت و زیبایی محیط این نرم افزار

اسناد تولید شده با استفاده از لاتکس بهتر به نظر می رسند . 2 دلیل اصلی وجود دارد: تایپوگرافی و توانایی ایجاد طرح های پیچیده.

متن در اسناد لاتکس باکیفیت تر و آراسته تر به نظر می ‌رسد زیرا لاتکس از الگوریتم ‌های حروف چینی تکراری استفاده می‌ کند که صفحه بندی بهینه متن و عناصر شناور (مثل شکل‌ ها و جداول) را بر اساس بسیاری از قوانین تایپی تعیین می ‌کند. پردازشگر های کلمه برای حروف چینی (یعنی تعیین موقعیت بهینه کاراکتر ها و کلمات) اسناد فی البداهه که از قبل آماده نشده اند ، نوشته نشده اند.

دلیل این که طراحی و چیدمان اسناد لاتکس می تواند زیبا باشد این است که این نرم افزار توانایی ساختن تقریبا هر طرحی با استفاده از صفحه بندی و قرار دادن کامل و درست عناصر و همین طور تبدیل متن به ستون ها و جدول ها را دارد. از این نظر، لاتکس به اندازه یک ابزار طراحی حرفه ای مثل Adobe InDesign قابلیت دارد؛ منتها بدون هزینه!

این نرم افزار با برخورداری از محیطی پویا از بسط های لاتکس ( معروف به پکیج ها )، امکان ایجاد هر گونه تغییر و ساخت هر گونه سندی که باید ساخته شود را فراهم می کند . این بدان معنی است که لاتکس می تواند همه چیز را از کارت ویزیت گرفته تا کتاب و ارائه بسازد. ارجاع داخلی پیشرفته هم به لاتکس اجازه می دهد تا به راحتی اسناد بسیار بزرگ و پیچیده مثل پایان نامه ها را با ارجاعات متقابل یا از جایی به جای دیگر مدیریت کند.

قیمت نرم افزار

این نرم افزار رایگان است و روی همه سیستم عامل ها کار می کند .

Microsoft Word، Apple’s Pages و Google Docs واژه پرداز های محبوبی هستند که ایجاد اسناد را آسان و تعاملی می کنند. همه چیز در این ها و حتی حریم خصوصی شما هزینه دارد. این واژه پرداز ها از نظر سازگاری با سیستم عامل ها مشکل دارند یا در همه سیستم عامل ها در دسترس نیستند و یا نیاز به مجوز های اضافی دارند. جایگزین های منبع باز رایگان مثل LibreOffice وجود دارد، اما حتی این ها هم مشکلات سازگاری با سیستم را دارند.

اما لاتکس رایگان است و ویرایشگر های متن زیادی برای هر سیستم عامل وجود دارد . اگر یک فایل لاتکس (با پسوند .tex) را در محل کار در ویندوز ایجاد کنید و کار روی آن را در خانه در کامپیوتر Mac یا Linux تان از سر بگیرید، بدون در نظر گرفتن هیچ چیزی، همان فایل را کامپایل می‌کند. از آن جایی که لاتکس و بسته‌ های جداگانه به‌ طور مکرر به ‌روزرسانی نمی ‌شوند، بعید است که با وجود نسخه ‌های مختلف با مشکلات ناسازگاری مواجه شوید.

نکته دیگر مدیریت فهرست منابع است. در مورد واژه پرداز هایی که قادر به گنجاندن فهرست ها به صورت خودکار هستند، این نرم افزار معمولا یک هزینه اضافی بر دوشتان خواهد گذاشت . (مثل EndNote برای Microsoft Word). پیاده سازی یک مدیر فهرست منابع لاتکس (مثل BibTeX) از هر تعداد مدیر مرجع رایگان برای ذخیره مقالات شما استفاده و کتابخانه شما را به عنوان یک فایل با پسوند .bib ذخیره می کند که توسط لاتکس خوانده می شود و به سبک نقل قول و ارجاعی که انتخاب می کنید، خروجی می گیرد.

ویرایش، نسخه سازی ، اتوماسیون و خروجی ها

کد لاتکس برای یک فایل .tex فقط یک سند متنی است. یعنی می توان آن را در هر ویرایشگر متنی ساده در هر نسخه از هر سیستم عامل باز و ویرایش کرد. ظاهرا بدون دلیل خراب یا تحریف نخواهد شد. بسیاری از افراد احساس می‌کنند که این کار مسرت بخش است و از کنترل اسنادشان لذت می‌برند. پردازنده‌ های کلمه می ‌توانند کند و حجیم به نظر برسند، اما فقط برای برخی از کامپیوتر ها اجرای برنامه ای مثل یک ویرایشگر متن ترسناک و دشوار است.

توسعه دهندگان نرم افزار معمولا از سیستم های کنترل منبع برای ردیابی تغییرات فایل ها در طول زمان استفاده می کنند . لاتکس در مورد استفاده از Git برای ردیابی تغییرات اسنادتان بسیار سازگار و تابع است، این در حالی است که انجام آن برای اسناد یک Word Processor دشوار است. Git همچنین همکاری با سایر نویسندگان و نگهداری نسخه های متعدد اسنادتان را با استفاده از ویژگی های استانداردش آسان می کند.

قابلیت متن خام لاتکس به شما اجازه می دهد تا از آن استفاده تجاری کنید. عبارات منظم ساده، زمانی که با یک قالب خوب همراه شوند، می ‌توانند به یک کسب و کارتان اجازه دهند اسنادی را به محض درخواست و در تعداد زیاد و بدون هزینه اضافی تولید کند.

خروجی لاتکس به طور پیش فرض PDF است. فرمت PDF به طور گسترده در سراسر جهان استفاده می شود و در هر سیستم عاملی بدون فرمت بندی متفاوتی قابل مشاهده است . علاوه برPDF ، می ‌توانید با استفاده از ابزار های رایگان دیگر، به صورت PostScript، RTF،HTML ،PNG ، TIFFو موارد دیگر خروجی بگیرید.

تمرکز روی محتوا

لاتکس محتوا و سبک پردازی یا طراحی را از هم جدا می کند که این به ویژه هنگام استفاده از قالب ها صادق است. آنچه در یک فایل با فرمت .tex می بینید همان چیزی نیست که به عنوان خروجی دریافت می کنید. با این که این موضوع کسانی که به جمعد‌آوری اسناد عادت ندارند، را گیج می کند، اما در واقع از این نظر که ساختار سند با استفاده از قوانین تنظیم می ‌شود و محتوا هنگام جمع آوری سند با پیروی از این قوانین در جای خودش قرار می ‌گیرد، خوشایند است. این امر وجود هماهنگی را تضمین می کند زیرا قالب بندی به طور جداگانه و کلی انجام می شود.

محتوای سند را می‌ توان بدون حواس ‌پرتی ناشی از مشاهده تغییرات ناخواسته که در حین تایپ کردن ظاهر می ‌شوند، نوشت و هر وقت آماده قالب‌ بندی بودید ، می ‌توان آن را کامپایل کرد. به طور مثال اگر پاورقی لازم است، خیلی راحت می توان آن را به صورت دستور \footnote{}در داخل متن نوشت و این نوشتن می تواند بلافاصله بدون اینکه نگرانی از بابت قرارگیری صحیح پاورقی وجود داشته باشد، ادامه یابد.

صرف زمان برای یادگیری لاتکس

شکی نیست نحوه کار و نحوه استفاده از لاتکس به صرف زمان نیاز دارد. هنگام استفاده از یک واژه‌ پرداز، زمان صرف شده برای رفع مشکل قالب ‌بندی اساسا تلف می ‌شود و بعید است که همان مشکل دوباره ایجاد شود. در لاتکس، هنگامی که متوجه شدید چه طور می توانید یک تغییر در قالب بندی ایجاد کنید، می فهمید چه طور این کار را برای همیشه انجام دهید و با کمی تکرار ، کاملا برای تان طبیعی می شود. هر کار جدید بر اساس دانش قبلی ساخته می ‌شود تا فرآیند را آسان ‌تر کند. البته در مکان ‌هایی مثل Stack Exchange امکان پاسخ به هر سؤالی که ممکن است داشته باشید ، وجود دارد.

طول عمر

کامپایل اسنادی که 20 سال پیش در لاتکس نوشته شده اند ، امروزه تقریبا تضمین شده اند. این را با سندی مقایسه کنید که با استفاده از یک واژه پرداز مربوط به 20 سال پیش تولید شده است. احتمالا آن ابزار دیگر وجود ندارد و اگر وجود داشته باشد، تغییرات زیادی داشته است که ممکن است سند را به درستی نمایش ندهد.

یه آموزش بسیار کاربردی که به کارتان خواهد آمد: آموزش فتومونتاژ از صفر تا صد (و 7 ابزار برتر)

معایب لاتکس

منحنی یادگیری

برای کسانی که تجربه کمی نسبت به رابط های اشاره و کلیک روی کامپیوتر دارند، لاتکس منحنی یادگیری معنا داری برای ایجاد بهتر اسناد دارد. ممکن است بر اساس تجربه ای که قبلا هنگام برنامه ‌نویسی یا عملیات خط فرمان داشته اید، تسلط بر لاتکس بیشتر طول بکشد . زمان اغلب در یک محیط حرفه ای یا آکادمیک یک مزیت به حساب می آید ، بنابراین یکی از اهداف این مقاله ارائه قالب های آماده برای کمک به راحتی کاربران جدید لاتکس است.

همکاری

از آن جایی که خروجی فایل های لاتکس به صورت PDF فقط خواندنی است و اکثر افراد با ویرایش کد سند لاتکس راحت نیستند، ممکن است همکاری با دیگران روی یک سند دشوار باشد. به منظور تصحیح و غلط گیری متن، فایل ‌های PDFرا می ‌توان با یادداشت ‌ها، نکات برجسته و خطوط حاشیه ‌نویسی کرد تا متن را خط بزند و کنار بگذارد.

سیستم عامل macOS حاشیه نویسی PDF داخلی در پیش نمایش دارد و Adobe Acrobat برای ویندوز در دسترس است ، اما این راه حل می تواند کمی دست و پا گیرتر از “ردیابی تغییرات” یا Track Changesخودکار پیاده سازی شده در Microsoft Word باشد. گزینه دیگر، چاپ سند و حاشیه نویسی با دست است . اگر یک همکار سندی را به ‌عنوان فایل Word درخواست کند، این نشان دهنده مشکلات بیشتری است؛ زیرا هم کد PDF و هم کد لاتکس به راحتی به متن خام و ساده تبدیل نمی‌ شوند و قالب ‌بندی حفظ نخواهد شد . Overleaf یک پلتفرم وب است که برای همکاری با اسناد لاتکس طراحی شده است، بنابراین اگر مشکلی که گفته شد را دارید، ممکن است این راه حل خوبی باشد.

عدم وجود پیش نمایش فوری

در یک واژه پرداز، زمانی که تغییری ایجاد می شود، بلافاصله مشخص می شود که چه چیزی تغییر کرده است. در لاتکس، هر تغییری تنها بعد از کامپایل شدن سند قابل مشاهده است . این یعنی لاتکس بازخورد فوری که یک واژه پرداز می دهد را ارائه نمی دهد که همین باعث می شود یک لایه دیگر بین کاربر و سند اضافه شود. البته این هم یک مزیت است و هم یک عیب ! مزیت از این جهت که می ‌توانید بدون نگرانی در مورد ظاهر سند، بنویسید و زمانی که آماده دیدن سند و اضافه کردن قالب ‌بندی بودید، کامپایل کنید . اما مشکلی که وجود دارد اینست که وقتی کامپایل می‌کنید، ممکن است خطا های رمزی را ببینید که تشخیص یا قالب بندی که باید به صورت دستی انجام شود را دشوار کند.

نرم افزار قدرتمند جایگزین: آموزش صفر تا صد ورد

ویدیوی معرفی و آموزش کلیات