آموزش لینوکس از صفر تا صد (22 درس رایگان+ جزوه PDF)

سیستم عامل لینوکس در اوایل دهه 90 میلادی به بازار عرضه شد، امروزه همه جا میتوان کاربرد سیستم عامل لینوکس را دید از سیستم های گوشی های هوشمند‌، ترموستات، اتومبیل، یخچال، دستگاه‌های Roku و تلویزیون خانه‌تان تا سوپر کامپیوتر های برتر جهان و بورس اوراق بهادار جهان همگی توسط سیستم عامل لینوکس مدیریت میشوند. از جمله دلایل محبوبیت لینوکس اطمینان و امنیت بالا این سیستم عامل است. در ادامه این سیستم عامل را به طور جامع معرفی خواهیم کرد.

لینوکس چیست؟

لینوکس یک سیستم عامل یا یک هسته است و به صورت متن باز منتشر شده است و لیست عملکردی کاملا مشابه UNIX دارد. به بیان دیگر لینوکس یک Package کامل نیست و در واقع یک هسته اصلی است. در سال ۱۹۹۱ توسط “Linus Torvalds” معرفی شد و یک هسته منسجم را توانست به برنامه نویسانی که از هسته استفاده میکنند ارائه دهد. سیستم عامل لینوکس به دلیل ماهیت متن باز (Open Source) بودن خود، باعث شده نسخه های مختلف لینوکس همانند دبیان یا اوبونتو یا … ایجاد شود.

توزیع های لینوکس

در واقع، یک توزیع لینوکس، سیستم عامل ساخته شده از نرم افزارهای مبتنی بر هسته لینوکس است و کاربران لینوکس می توانند از منابع مختلف، اقدام به دریافت توزیع لینوکس کنند. توزیع های لینوکس با اهداف و با فلسفه مشخصی به وجود آمده اند، معروف ترین توزیع های لینوکس در ادامه معرفی شده اند:

1- RPM-based linux

از معروفترین توزیع‌های RPM مورد، می‌توان به توزیع RedHat، CentOS،Fedora و SUSE اشاره کرد. توزیع‌های Redhat/Centos جزو محبوب ترین سیستم‌عامل‌ها برای سرور هستند.

2- Debain-based linux

در این مورد نیز، به خود توزیع Debian و توزیع معروف Ubuntu و Mint می‌توان اشاره کرد که برای سیستم عامل‌های خانگی بسیار مناسب هستند. هم چنین Ubuntu Server یکی از قوی‌ترین توزیع‌های لینوکس برای سیستم عامل سرور است.

3- Kali Linux

کالی لینوکس یک توزیع لینوکس مبتنی بر Debian و در واقع نسخه جدید بک ترک است که پشتیبانی و تأمین امنیت تهاجمی را برعهده دارد. کالی لینوکس در انواع نسخه‌های حرفه‌ای و یا lite ارایه می‌شود. تست نفوذ با کالی لینوکس یکی از ویژگی های کالی لینوکس است.

ساختار سیستم عامل لینوکس

1- Bootloader

Bootloader نرم افزاری است که وظیفه فرایند بوت (Boot Process) کامپیوتر شما را به عهده دارد. بیشتر کاربران تنها یک صفحه‌ی ورود (Splash Screen) را مشاهده می‌کنند که در ابتدا نمایش داده می‌شود و در نهایت جای خود را به سیستم عامل می‌دهد.

2- Kernel

Kernel این همان قسمتی است که “لینوکس” نامیده می‌شود. کرنل هسته‌ی سیستم است و CPU، حافظه و دستگاه‌های جانبی (Peripheral Devices) را مدیریت می‌کند. کرنل پایین‌ترین سطح سیستم عامل است.

3- Init System

Init System در واقع یک زیر سیستم برای بوت‌استرپ کردن (Bootstrap) فضای کاربر است و مسئولیت مدیریت Daemonها را بر عهده دارد.

4- Daemons

Daemons سرویس‌های پس‌زمینه‌ای (Background Service) پرینت (Printing)، صدا (Sound)، زمانبندی (Scheduling) و… هستند که یا هنگام بوت شدن سیستم یا بعد از لاگ (Log) و ورود به صفحه‌ی دسکتاپ راه‌اندازی می‌شوند.

5- Graphical Server

Graphical Server زیر سیستمی است که موارد گرافیکی را روی مانیتورتان نمایش می‌دهد. معمولاً به آن X server یا X می‌گویند.

6- Desktop Environment

این همان قسمتی است که کاربران با آن تعامل دارند. محیط‌های دسکتاپ مختلفی هستند که می‌توانیم انتخاب کنیمGNOME، Cinnamon، Mate، Pantheon، Enlightenment، KDE، Xfce و غیره.

7- Application

محیط‌های دسکتاپ مجموعه‌ای کامل از اپلیکیشن‌ها را برایتان فراهم نمی‌کنند. لینوکس نیز مانند ویندوز و macOS، هزاران هزار نرم‌افزار با کیفیت دارد که می‌توانید به سادگی پیدا و نصب کنید. ابزارهایی شبیه App Store دارند که اپلیکیشن‌ها را در یک جا جمع و نصب‌شان را راحت‌تر می‌کنند.

وظایف هسته سیستم عامل Linux

• از جمله وظایف هسته لینوکس میتوان به ذخیره سازی داده ها اشاره کرد، ذخیره سازی داده‌ها در حافظه‌ای که با دسترسی تصادفی کار می‌کند یا در حافظه دائمی ‌و یا در فایل سیستم مجازی صورت می‌گیرد.
• لینوکس دسترسی به شبکه کامپیوتری را امکان پذیر میکند.
• زمانبندی یکی دیگر از وظایف لینوکس است.
• استفاده از ابزارهای ورودی و خروجی مانند موس، کیبورد، وب کم و فلش usbتوسط لینوکس امکان پذیر خواهد شد.
• امنیت شامل امنیت‌ منابع و همچنین کاربران و گروه‌های کاربری مختلف از جمله وظایف لینوکس است.

کاربردهای لینوکس

1- سیستم عامل لینوکس متن باز است و این موضوع باعث افزایش امنیت بالای این سیستم عامل میشود، این سیستم عامل برای سازمان هایی با پروتکل های امنیتی بالا بسیار مناسب است.

2- همچنین این نرم افزار به عنوان سیستم عامل محبوب در شبکه‌ها و محیط‌ های شبکه‌ای استفاده می‌شود و می‌توان گفت که ۷۰ درصد فایروال‌های مورد استفاده در شبکه‌های دنیا، از سیستم عامل لینوکس استفاده می‌کنند.

3- لینوکس میتواند به راحتی با اندروید تطابق داشته باشد که هم زمان از آن ها برای افزایش سرعت و کارایی نوت بوک ها استفاده می شود.

متن باز بودن لینوکس و مزایای آن

لینوکس یک سیستم عامل‌ عمومی ‌و متن باز است و برنامه نویسان زیادی می‌توانند آن را توسعه دهند و نیازهای خود را در حوزه‌های مختلف برطرف نمایند. با برنامه نویسی لینوکس می توان این سیستم عامل را توسعه داد و با زبان های مختلفی مانند python، php و … می توان برنامه نویسی در لینوکس را انجام داد.

1- احتمال این که لینوکس یک روز از بازار سیستم عامل خارج شود کاملاً نامحتمل است، زیرا این سیستم عامل تحت مالکیت هیچ فرد یا شرکت خاصی نیست و دائما در حال توسعه توسط کاربران است که این محبوبیت دائمی نشات گرفته از ویژگی متن باز بودن است.

2- نرم‌افزارهای متن باز موجب می‌شوند که هیچ قفل و بن‌بستی از سوی ارائه‌دهنده ایجاد نشود.

3- متن باز بودن سازگاری سراسری را به وجود می آورد. استانداردهای باز به این معنی نیز هست که سازگاری خوبی روی پلتفرم‌های دیگر وجود دارد.

4- استانداردهای باز باعث می‌شوند که نرم‌افزارها باگ کمتری داشته باشند، زیرا تیمی از توسعه‌دهندگان روی نرم‌افزار کار می‌کنند که گاهی دارای پیش‌زمینه‌های بسیار متنوعی هستند.

امنیت و حریم خصوصی در لینوکس

بحث امنیت در هسته اصلی سیستم عامل لینوکس تعبیه شده است. امکاناتی همچون (Permissions) و (Jails)موجب میشوند کاربران تنها بتوانند به آن‌ها داده‌هایی دسترسی پیدا کنند که اجازه آن را دارند. همچنین توزیع ها در لینوکس فایروال دارند و این مسئله امنیت در لینوکس را ارتقا میدهد.

مزایای سیستم عامل لینوکس (اینفوگرافی)

مزایای استفاده از نسخه های پولی لینوکس

• شما با خرید لینوکس یک کتابچه راهنما نیز دریافت میکنید که میتواند در حل مشکلاتتان بسیار کمک کننده باشد.
• همچنین با خرید نسخه پولی پشتیبانی ارائه‌دهنده در دوره زمانی معین را خواهید داشت.
• توزیع‌هایی مانندو Red-Hat Enterprise یک پشتیبانی سریع و 24 ساعته از مزایای نسخه پولی لینوکس است.
• گاهی اوقات می‌توانید برخی نرم‌افزارها را به دست آورید که روی توزیع‌های دیگر وجود دارند. برای نمونه به جای دانلود کردن نرم‌افزار می‌توانید آن‌ها را روی DVD به دست آورید.
• ممکن است برخی نرم‌افزارهای تجاری که رایگان نیستند مانند پخش‌کننده‌های DVD و MP3 و در این توزیع‌های لینوکس قرار داشته باشند و همچنین برخی نرم‌افزارهای تجاری مانند Adobe Flash Player را به طور رایگان دریافت می‌کنید.

حتما دانلود کنید: آموزش همه زبانهای برنامه نویسی رایگان

مراحل نصب لینوکس

1- ابتدا مطمئن شوید که سیستم شما، امکانات سخت‌افزاری لازم برای نصب را دارد. در این مرحله ممکن است از شما پرسیده شود که آیا قصد نصب نرم‌افزار شخص سوم را دارید؟ مثل Plugin‌هایی برای اجرای فایل‌های MP3، کدک‌های ویدئو (Video Codec) و…

2- اگر از یک لپ‌تاپ استفاده می‌کنید (یا دستگاهی که وایرلس دارد)، برای دانلود نرم‌افزارهای شخص سوم و آپدیت‌ها باید به اینترنت وصل شوید.

3- این مرحله به شما اجازه می‌دهد که نحوه‌ی نصب سیستم عامل را انتخاب کنید. آیا می‌خواهید لینوکس را در کنار یک سیستم عامل دیگر نصب کنید؟ گزینه‌ی (Dual Booting) آیا می‌خواهید از کل فضای هارد استفاده کنید؟ آیا می‌خواهید نسخه‌ی کنونی لینوکس‌تان را آپگرید (Upgrade) کنید؟ آیا می‌خواهید نسخه‌ای جدید را روی نسخه‌ی کنونی لینوکس‌تان نصب کنید؟

4- موقعیت مکانی خود را روی نقشه انتخاب کنید.

5- کیبورد سیستم را انتخاب کنید.

6- نام کاربری (Username) و رمز عبور (Password) خود را انتخاب کنید.

7- وقتی سیستم نصب را به پایان رساند، آن را reboot کنید و پس از آن می‌توانید از سیستم استفاده کنید.

لینک دانلود دروس آموزش لینوکس

• برای مشاهده بهتر ویدیوها در موبایل، گوشی را افقی نگه دارید. اگر اروری مشاهده کردید بخاطر روشن بودن وی پی ان است. بعد از پخش هر ویدیو، علامت دانلود روی آن نمایان می شود.
• اگر روی دانلود کلیک کردید و ویدیو باز هم پخش شد، بعد از پخش ردن روی علامت سه نقطه پایینش کلیک و گزینه دانلود یا ذخیره را انتخاب کنید. از اینترنت دانلود منجر هم می توانید استفاده کنید. هر درسی مشکل داشت در نظرات اعلام کنید تا سریعا رفع شود یا به پیج منبع مراجعه کنید. ضمنا هر چند وقت یک بار احتمالا دروس به روز می شوند.
• هر درسی کار نکرد حتما در بخش نظرات اعلام کنید تا مشکل سریعا رفع شود

آموزش اول (کلی تر و سریع تر-مبتدی)

از پیج آموزش ای تی:

درس 1

درس 2 بخش اول

درس2 بخش دوم

درس 3

درس 4

درس 5

درس 6

درس 7

درس 8

آموزش دوم (کامل تر)

از پیج آموزش لینوکس:

حتما در کنار این مطلب دانلود کنید: آموزش هوش مصنوعی با 15 درس رایگان +جزوه PDF

دانلود جزوه PDF آموزش لینوکس

جزوه PDF اموزش لینوکس

سوالات متدوال

1- زبان برنامه نویسی لینوکس چیست؟

لینوکس یک سیستم عامل خط فرمان منبع باز است. اما شامل یک کامپایلر زبان C نیز هست که یک زبان برنامه نویسی به حساب می آید. لینوکس همچنین شامل ویژگی های Shell Programmimg می باشد که با استفاده از دستورات لینوکس و سایر برنامه ها ، آن را به یک زبان برنامه نویسی بسیار قدرتمند تبدیل می کنند.

2- لینوکس چه معایبی دارد؟

از جمله معایب لینوکس میتوان به user friendly نبودن ، کمبود برنامه های اختصاصی برای لینوکس و نبود درایور برخی از سخت افزارها اشاره کرد.

3- بهترین توزیع لینوکس چیست؟

چیزی به عنوان بهترین توزیع لینوکس وجود ندارد. زیرا هرکدام از توزیع های لینوکس، برای هدف خاصی ایجاد شده‌اند و شما می‌بایست بر اساس نیاز خود سنتوس، دبیان یا اوبونتو یا خیلی از نسخه‌های دیگر لینوکس را، انتخاب کنید.

از دست ندهید: آموزش کالی لینوکس به زبان ساده (رایگان)