چند زبان در دنیا وجود دارد؟ (و رایج ترین و کمیاب ترینها)

طبق اعلام دانشنامه معتبر اتنولوگ (Ethnologue) که منبع اصلی داده های آماری درباره زبانهای مختلف است، در حال حاضر ۷۱۳۹ زبان گفتاری وجود دارد که 1514 از آنها کمتر از 1000 نفر گوینده زنده دارند. برآوردها نشان می دهند کمی بیشتر از نصف زبانهای موجود در دنیا سیستم نوشتاری هم دارند. به نقل از مطلب بیو انگلیسی زبان های مورد بررسی دانشنامه اتنولوگ شامل زبان های فراساخته مثل زبان اسپرانتو (Esperanto) نیز می شود.

رایج ترین زبانها کدامند؟

جنبه ها و روشهای مختلفی برای تعریف یک زبان به عنوان زبان رایج وجود دارد. از لحاظ تعداد گویشوران اصلی، زبان چینی ماندارین (Mandarin Chinese) رایج ترین زبان دنیاست؛ یعنی تعداد افرادی که در دنیا به این زبان صحبت می کنند نسبت به سایر زبانها بیشتر است. این مورد شامل حال سایر زبانهای چینی مثل زبان کانتونی (Cantonese) نمی شود و فقط مختص زبان چینی ماندارین است.

اگر بخواهیم رایج ترین زبان را از لحاظ تعداد کسانی که آن زبان را به عنوان زبان دومشان صحبت می کنند بررسی کنیم، انگلیسی رایج ترین زبان دنیا محسوب می شود. زبان انگلیسی در اکثر کشورهای دنیا زبان رسمی است و 67 کشور انگلیسی را زبان رسمی خود می دانند. این زبان در بسیاری از نقاط جهان استفاده می شود و رایج ترین زبان واحد و مشخص برای کسب و کار و تعاملات تجاری است.

با اینکه زبان های عربی، اسپانیایی، فرانسوی و روسی از نظر تعداد گوینده ها رتبه بالایی ندارند، اما همه آنها به عنوان زبانهای بین المللی شناخته می شوند. به طور کلی زبانهای اروپایی به خاطر ظهور امپریالیسم اروپایی بیشتر از بقیه زبانها در دنیا صحبت می شوند. زبانهای انگلیسی، اسپانیایی و فرانسوی در بخش هایی از آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکا رسمیت دارند.

زبان هندی سومین زبان مادری است که بیشترین تعداد سخنگویان را دارد؛ اما تمرکز آن در خود کشور هند بالا است.

کمیاب ترین زبانها کدامند؟

همانطور که گفتیم، 1514 زبان مختلف در دنیا وجود دارد که تعداد گویش وران آنها سه رقمی است. خیلی از این زبانها، زبانهای بومی هستند که به تدریج از بین رفته اند چون هر چه زمان می گذرد زبانهای انگلیسی و رومی جایگزین زبانهای محلی و بومی دیگر می شوند.

گفتن اینکه کدام زبان از همه کمیاب تر است و کمترین تعداد گویش وران در جهان را دارد کار سختی است. به راحتی نمی توان آمار دقیق زبانهای موجود در بعضی از جوامع دورافتاده که تنوع زبانی غنی و گسترده ای دارند را بدست آورد، به عنوان مثال، پاپوآ (Papua) در کشور گینه نو (New Guinea) خودش به تنهایی صدها زبان دارد.

با اینحال زبانهای شناخته شده ای وجود دارد که تعداد گویشوران اصلی آنها دو رقمی است. به استثنای زبان های منقرض شده یا خفته، می توان گفت نادرترین زبان جهان زبان تسوتچینا (Tsuutʼina) که در حال حاضر کمتر از 100 نفر در دنیا به آن صحبت می کنند.

از لحاظ فنی، زبان نادر با زبان در معرض انقراض (زبانی که فرزندان افرادی که به آن زبان صحبت می کنند آن را یاد نمی گیرند) متفاوت است. زبانی که در معرض خطر انقراض است از لحاظ تئوری و نظری الزامات عددی دقیقی ندارد.

کاملا رایگان: هر زبان خارجی رو از اینجا رایگان یاد بگیر!

علاوه بر این، در دنیا زبانهای خفته ای هم وجود دارد که گویشوران اصلی ندارد، اما با گروهی از افراد زنده که به آن زبان صحبت می کنند شناخته می شوند؛ به عنوان مثال زبان چامیکورو (Chamicuro) یک زبان آراواکانی (Arawakan) در کشور پرو (Peru) است که حدود 20 گویشور دارد.

تخمین زده می‌شود که در دنیا حدود 7000 زبان زنده وجود دارد. این عدد البته ثابت نیست و با گذشت زمان تغییر می‌کند، زیرا زبان‌هایی ممکن است منقرض شوند و یا لهجه‌ها و گویش‌ها به زبان‌های مستقل تبدیل شوند.

1. رایج‌ترین زبان‌ها در جهان

رایج‌ترین زبان‌ها از نظر تعداد گویشوران بومی یا مجموع گویشوران (بومی و غیر بومی) دسته‌بندی می‌شوند:

از نظر تعداد گویشوران بومی:

1. ماندارین (چینی): حدود 920 میلیون نفر
2. اسپانیایی: حدود 500 میلیون نفر
3. انگلیسی: حدود 370 میلیون نفر
4. هندی: حدود 344 میلیون نفر
5. عربی: حدود 310 میلیون نفر

از نظر مجموع گویشوران (بومی و غیر بومی):

1. انگلیسی: حدود 1.5 میلیارد نفر (زبان بین‌المللی تجارت، علم و اینترنت)
2. ماندارین: حدود 1.1 میلیارد نفر
3. هندی: حدود 600 میلیون نفر
4. اسپانیایی: حدود 580 میلیون نفر
5. فرانسوی: حدود 300 میلیون نفر

2. کمیاب‌ترین زبان‌ها در جهان

زبان‌های کمیاب معمولاً در معرض خطر انقراض هستند و تنها تعداد محدودی از افراد به آن‌ها صحبت می‌کنند.

چند نمونه از زبان‌های کمیاب:

• Pirahã: زبانی که تنها توسط حدود 300 نفر از اعضای قبیله‌ای در برزیل صحبت می‌شود.
• Taushiro: زبانی در پرو که تنها یک گویشور زنده دارد.
• Kawésqar: زبانی در شیلی با کمتر از 20 گویشور.
• Chemehuevi: زبانی بومی آمریکا که کمتر از 10 نفر به آن مسلط‌اند.

3. نکات جالب درباره زبان‌ها

(الف) تنوع زبانی

• پاپوآ گینه نو: بیشترین تنوع زبانی در جهان را دارد و حدود 840 زبان مختلف در آن وجود دارد.
• هند: بیش از 400 زبان و هزاران گویش دارد.

(ب) زبان‌های بدون سیستم نوشتاری

بسیاری از زبان‌ها (به‌ویژه زبان‌های بومی) فاقد سیستم نوشتاری هستند و تنها به صورت شفاهی انتقال می‌یابند.

(ج) زبان‌های مصنوعی

• اسپرانتو: یک زبان ساخته‌شده برای تسهیل ارتباط بین‌المللی، با حدود 2 میلیون گویشور.
• کلیگونی (Klingon): زبانی ساختگی که برای سریال علمی-تخیلی پیشتازان فضا ساخته شده است.

(د) پیچیدگی زبان‌ها

• زبان با بیشترین تعداد حروف صدادار: زبان تای (Thai) دارای 44 صامت و 15 مصوت است.
• زبان با طولانی‌ترین کلمات: زبان آلمانی به دلیل ترکیب کلمات مشهور است (مانند "Rindfleischetikettierungsüberwachungsaufgabenübertragungsgesetz").

(هـ) زبان‌های در معرض خطر

طبق یونسکو، هر دو هفته یک زبان منقرض می‌شود. دلایل اصلی انقراض زبان‌ها عبارتند از:

• جهانی‌سازی و تسلط زبان‌های پرقدرت مانند انگلیسی.
• مهاجرت گویشوران بومی به مناطق دیگر.
• سیاست‌های زبانی که به زبان‌های محلی توجه نمی‌کنند.

4. زبان‌های پرقدرت در آینده

با گسترش فناوری و جمعیت، برخی زبان‌ها احتمالاً در آینده نقش بیشتری ایفا خواهند کرد:

• چینی ماندارین: به دلیل جمعیت زیاد چین.
• اسپانیایی: به دلیل رشد جمعیت در کشورهای آمریکای لاتین.
• هندی: با افزایش نقش هند در اقتصاد جهانی.
• انگلیسی: همچنان زبان اصلی ارتباط بین‌المللی باقی خواهد ماند.

5. چگونه زبان‌های نادر حفظ می‌شوند؟ 4 روش اصلی

• مستندسازی: ضبط صداها، نوشتن فرهنگ‌نامه‌ها، و تهیه گرامر زبان.
• آموزش: تدریس زبان‌های بومی در مدارس و دانشگاه‌ها.
• حمایت‌های دولتی: مانند سیاست‌های زبانی در کشورهای چندزبانه.
• تکنولوژی: اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌هایی که زبان‌های در خطر را آموزش می‌دهند.